Ontwakende vrijheid – Het tijdperk van de Verlichting – Frankrijk in de 18de eeuw

Het tijdperk van de Verlichting – vrijheid, gelijkheid, broederschap: deze eis van de Franse revolutionairen van 1789 en de ‘Verklaring van de Rechten van de Mens’ zijn vruchten van de 18de eeuw. Als die er niet waren geweest, dan had er nu in de westerse landen geen moderne democratie bestaan. Minder bekend zijn de omstandigheden waaronder ze tot stand kwamen en bevochten werden. Destijds was de macht nog in handen van de koningen Lodewijk XIV, XV en XVI, omgeven door een zeer uitgebreide en geldverslindende hofhouding in Versailles. Met hun buitensporige manier van leven, de maîtresses, gigantische feesten en oorlogen brachten ze de Franse staat aan de rand van het faillissement.

Maar in dit systeem bloeiden tegelijkertijd kunst en wetenschap. Belangrijke filosofen als Voltaire en Rousseau of in Duitsland Immanuel Kant ontwikkelden nieuwe samenlevingsmodellen, die alles wat tot dan toe geldig was onderuit haalden.

Spanningsveld tussen absolutisme en Verlichting

De tentoonstelling Het tijdperk van de Verlichting in het Von der Heydt-Museum gaat over het het spanningsveld tussen absolutisme en Verlichting in het 18de-eeuwse Frankrijk, met revolutionaire ideeën tegenover een halsstarrige gevestigde macht. De kunst van deze tijd – régence, rococo en beginnend classicisme – illustreert samen met het leven aan het hof de veranderingen die zich in de samenleving voltrokken.

Emmanuel Hertog van Croÿ, wiens dagboekaantekeningen een even grondige als spannende kijk op de 18de eeuw mogelijk maken, neemt ons mee naar zijn tijd – hij is de ‘verbindende schakel’ tussen alledaags leven, kunst en politiek.