Het hoogtepunt van 2022 is de tentoonstelling CHAGALL. WORLD IN TURMOIL (4 november 2022 – 19 februari 2023), waarin een tot nu toe weinig bekende kant van Marc Chagall centraal staat. In zijn werk uit de jaren dertig en veertig verandert het kleurrijke palet naar een donkerder en somberder kleurkeuze. Aan de hand van ruim 100 indrukwekkende werken toont de tentoonstelling de zoektocht van de joodse kunstenaar naar een beeldtaal in het licht van verdrijving en vervolging. Naast schilderijen zijn ook werken op papier, foto's en documenten tentoongesteld.

Marc Chagall op de vlucht

Het leven en werk van de joodse schilder werden sterk beïnvloed door het kunstbeleid van de nationaalsocialisten en de Holocaust. In het begin van de jaren dertig weerspiegelden Chagalls werken het steeds agressievere antisemitisme in Europa. En uiteindelijk emigreerde hij in 1941 naar de Verenigde Staten. In deze jaren raken zijn kunstwerken centrale thema's als identiteit, vaderland en ballingschap. [caption id="attachment_4207" align="alignnone" width="1080"] Marc Chagall, de gevallen engel, 1923-33-47, olieverf op doek, 147,5 x 188,5 cm, Kunstmuseum Basel, privécollectie © VG Bild-Kunst, Bonn 2021, foto: Martin P. Bühler[/caption]

Nieuwe en oude thema's

De tentoonstelling presenteert belangrijke werken uit de jaren dertig, waarin Chagall zich steeds meer richtte op de joodse wereld. Te zien zijn talrijke zelfportretten en zijn oriëntatie op allegorische en Bijbelse thema's. Bovendien de belangrijke ontwerpen in ballingschap voor de balletten "Aleko" (1942) en " De Vuurvogel" (1945). De tentoonstelling gaat ook in op de terugkerende preoccupatie van de kunstenaar met zijn geboorteplaats Vitebsk, en belangrijke werken zoals De gevallen engel (1923/1933/1947). Hiermee biedt de Schirn Kunsthalle een interessante kijk op het oeuvre van een van de belangrijkste kunstenaars van de twintigste eeuw bieden. Een tentoonstelling van de Schirn Kunsthalle Frankfurt is een samenwerking met Henie Onstad Kunstsenter in Oslo.

Niki de Saint Phalle (1930 - 2002) is één van de bekendste kunstenaars van haar generatie. Deze visionaire buitenstaander ontwikkelde een onmiskenbare vormentaal en creëerde een werk dat even onconventioneel als veelzijdig was. De Nana's, haar kleurrijke vrouwenfiguren, vestigden haar internationale succes en zijn nog steeds haar handelsmerk. Maar het artistieke spectrum van de autodidact is veel breder. En haar werk is subversiever en maatschappijkritischer dan de meeste mensen denken.

Pittige jeugdervaringen

Niki de Saint Phalle verwierf wereldwijde bekendheid met haar Nana's, die een voorbeeld zijn van de schijnbaar zorgeloze opgewektheid die typisch wordt geassocieerd met de kunstenaar. Toch is er veel meer voor haar dan dat. Als elfjarig meisje raakte ze getraumatiseerd nadat ze was misbruikt door haar vader. Haar moeder sloeg de kinderen en Niki sprak als volwassene over deze tijd als l'enfèr (de hel). Bovendien maakte haar opstandige karakter het leven bepaald niet makkelijker maar uiteindelijk ontpopte ze zich tot feminist, activist en self-made kunstenaar. In al haar werk, niet in de laatste plaats in haar Nana's, speelt maatschappijkritiek een grote rol. [caption id="attachment_4215" align="alignnone" width="1080"] Niki de Saint Phalle - Nana fontijn in de Tarot Tuin in Toscane - via Pixabay[/caption]

Een overzichtstentoonstelling

Dit overzicht van ca. 100 werken tonen het uitzonderlijke oeuvre van Niki de Saint Phalle. Niet alleen de bekende Nana's, de Tarot Garden en grote, late sculpturen maar ook haar vroege assemblages, haar legendarische 'Shooting Paintings' en grafische werken. Deze tentoonstelling is vanaf september 2022 tot begin januari ook te zien in het Kunsthaus Zürich.