Made in China - dit label zien we op vrijwel alle spullen die we kopen. Maar de exporthit uit China, die al duizenden jaren onovertroffen is, is geen T-shirt of smartphone, maar porselein. Het witte goud gemaakt van kaolien, veldspaat en kwarts heeft een geschiedenis van maar liefst meer dan 3000 jaar. Het werd aanvankelijk geproduceerd voor het Chinese keizerlijk hof en de binnenlandse markt. Maar later ook voor de export waardoor Chinees porselein onderdeel is geworden van de Nederlandse cultuur. Pas aan het begin van de 18e eeuw ontdekten vakmensen in Europa hoe ze het zelf konden maken: in 1708 werd in Meissen een porseleinrecept ontwikkeld. Maar het unieke blauw-witte porselein van de Ming-dynastie (1368–1644) en het kleurrijke porselein van de famille rose en famille verte uit de 17e eeuw hebben hun populariteit nooit verloren. Zelfs vandaag de dag bereikt Chinees porselein recordbedragen. De Shanghai-miljardair Liu Yiqian betaalde in 2014 36 miljoen dollar voor een "Chicken Cup"; een delicate kom met een diameter van slechts 8 centimeter uit de 15e eeuw. In dit artikel op Catawiki wordt uitgelegd waarom het loont deze kunstvorm te verzamelen.

De fascinatie voor porselein

Wat maakt porselein zo bijzonder dat het mensen al duizenden jaren fascineert? Het Museum für Kunst und Gewerbe Hamburg (MK&G) gaat in op deze vraag in de tentoonstelling Made in China! Porselein met 180 stukken uit de collectie. Je komt van alles te weten over de technische en artistieke ontwikkelingen maar ook over de functie en kwaliteit van het Chinees porselein. De tentoonstelling toont opmerkelijke vazen, borden, schalen en figuren uit de Ming (1368-1644) en Qing (1644-1911) dynastieën, van keizerlijk porselein tot exportgoederen. Het hoogtepunt van de expositie is de collectie keizerlijk porselein, uniek in Duitsland.

De definitie van porselein

In China is een hoge baktemperatuur en bovendien het heldere geluid bij het aantikken van een object bepalend. Terwijl in Europa de componenten van het baksel (kaolien, veldspaat en kwarts) bepalen of het om porselein gaat. Doorslaggevend is het veldspaat, dat in het vuur smelt en bij afkoeling niet terugkeert naar zijn oorspronkelijke kristalstructuur. Het resultaat is een bijzonder materiaal: smetteloos wit, doorschijnend, delicaat en toch duurzaam.

Grote variatie

Deze tentoonstelling brengt de meest populaire soorten samen, zoals monochroom, het ons zo vertrouwde blauw/wit en verder  porselein met glazuurdecoraties. De focus ligt op de porseleinproductie van de keizerlijke ateliers. Onder keizer Kangxi (reg. 1662-1722) produceerden deze een voorheen ongeëvenaarde verscheidenheid in technologie, vorm en kleur. Zijn zoon, keizer Yongzheng (r. 1723-1735) perfectioneerde het beschilderen van de objecten. En zijn opvolger Keizer Qianlong (reg. 1736–1795) staat bekend om zijn excentrieke nieuwe creaties. [caption id="attachment_3835" align="alignnone" width="1735"] Vaas China, Kangxi-tijdperk (1662-1722) Porselein met ijzerglazuur, H 22,7 cm, D 11,2 cm MK&G Hamburg, schenking van de heer Herm. Emden Foto: Jörg Arend[/caption] In schril contrast hiermee staan ​​de eenvoudige lijkende, maar technisch uiterst complexe monochrome variaties. De diepblauwe, felgele, fluweelrode en koelwitte voorwerpen dienden om de verschillende hemelgoden aan het Chinese hof te vereren. Een groot deel van de tentoongestelde voorwerpen is afkomstig uit de collecties van de familie Reemtsma en het echtpaar Ingeborg en Harold Hartog. Twee schenkingen uit 1996 en 2008 vormen een onschatbare aanvulling op de MK&G collectie. [caption id="attachment_3834" align="alignnone" width="1735"] Bord met wijnranken decoratie ​​(Baoxianghua) China, Yongle-tijdperk (1402–24) Porselein beschilderd in kobaltblauw onder het glazuur, H 6,9 cm, D 38,9 cm Museum für Kunst und Gewerbe Hamburg, Schenking Harold en Ingeborg Hartog Foto: Jörg Arend[/caption]

"Strangers to ourselves" gaat over (zelf)portretten. Het is een feest om zoveel bijzondere zelfportretten bij elkaar te zien. Maar deze tentoonstelling draait vooral om de verschillende percepties. Hoe verschilt de perceptie van de maker van die van de beschouwer? En welke rol spelen maatschappelijke en sociale rolpatronen bij de waarneming van deze werken?

Van eind 19de eeuw tot nu

Het getoonde werk komt uit de eigen collectie van het Von der Heydt Museum. Zoals schilderijen van vroeg-moderne kunstenaars Paula Modersohn-Becker, Emmy Klinker, Henri de Toulouse-Lautrec, Christian Schad en Felix Vallotton. Na-oorlogs werk is onder meer van Wols, Francis Bacon en Miriam Cahn. Tobias Zielony en Zanele Muholi vertegenwoordigen de hedendaagse kunst. [caption id="attachment_4280" align="alignnone" width="1080"] Edgar Degas, portret van een jonge vrouw ca. 1886 pastel, 55 x 53 cm, Von der Heydt-Museum Wuppertal[/caption]

Julia Kristeva

De titel van de tentoonstelling is ontleend aan het gelijknamige boek van Julia Kristeva uit 1988. Hierin staat de spanning tussen zelfperceptie en de perceptie van anderen centraal. Volgens de filosoof Kristeva zijn we niet alleen vreemden voor elkaar maar ook vreemden voor onszelf - en blijven we dat ook. En precies dit is volgens haar de sleutel tot het omgaan met anders zijn.

De enscenering

Wat bepaalt de perceptie van een persoon en wat is hierin de rol van de enscenering van een afbeelding? In de figuurportretten van Paula Modersohn-Becker bijvoorbeeld wordt het persoonlijke en het individuele geabstraheerd. Op deze manier probeert ze de voorstelling te ​​veralgemeniseren en een nieuwe, eigenzinnige vorm te vinden. Francis Bacon beschrijft in zijn schilderijen extreme menselijke situaties en de blootstelling van de mens aan de wereld, waarbij hij picturale portretten verwierp. En de indrukwekkende zelfportretten van Zanele Muholi spelen subtiel met genderspecifieke conventies en streven met grote consistentie, in de zin van visueel activisme, naar de ontbinding van repressieve verhalen. [caption id="attachment_4281" align="alignnone" width="1080"] Tobias Zielony, Maria, 2016/17, 56 x 84 cm, Kunst- und Museumsverein im Von der Heydt-Museum Wuppertal
© Tobias Zielony und KOW, Berlin[/caption]

De Afro-Amerikaanse kunstenares Senga Nengudi (*1943, Chicago) studeerde begin jaren 60 zowel dans als beeldhouwkunst in Los Angeles. Ze is vooral bekend door de verrassende manier waarop ze gevonden voorwerpen en choreografie combineert. Haar objecten, gemaakt van de meest eenvoudige alledaagse materialen, kun je typeren als Minimal Art. Een kunststroming die destijds erg populair was in Californië. Nengudi maakt deel uit van een groep Afro-American avantgarde kunstenaars die wonen in New York en Los Angeles.

Beeldende kunst en dans komen samen

De tentoonstelling is het resultaat van een samenwerking tussen het Tanztheater Wuppertal Pina Bausch en het Von der Heydt-Museum Wuppertal. Eén zondag per maand nodigt Senga Nengudi dansers van het ensemble en een muzikant voor een improvisatie rondom de sculpturen. De voorstellingen zijn gratis maar wegens beperkte ruimte is aanmelden verplicht. Heb je belangstelling? Meld je dan snel aan want bijna alle voorstellingen zijn al uitverkocht.

Het werk van Nengudi

Het middelpunt van de tentoonstelling is het werk „Performance Piece“ (1977/2022) - een bruikleen uit het Centre Pompidou in Parijs. Een paar jaar geleden was dit werk ook al het onderwerp van een dansuitvoering (2019/2020 Lenbachhaus München). Net als de andere werken die te zien zijn, is dit werk uit de serie "R.S.V.P." serie. R.S.V.P.  is de afkorting van répondez s'il vous plaît, een verzoek om te laten weten of je op een uitnodiging ingaat. Hiermee nodigt de kunstenaar uit tot reactie op het tentoongestelde werk. De sculpturen bestaan voornamelijk uit oude panty's en zand die langzaam uit zichzelf bewegen. Het centrale thema is de vergankelijke aard van het leven, het lichaam en objecten. De serie is ontstaan in 1970 toen ze na de geboorte van haar kindje de veranderingen in haar eigen lichaam waarnam.

Ander werk

Naast installaties, sculptuur en performances maakt Nengudi ook schilderijen, fotografie en poëzie. Verder  heeft ze tentoonstellingen samengesteld, waaronder de soloshow van Kira Lynn Harris bij de Cue Art Foundation in New York in het voorjaar van 2009. Ze schrijft poëzie onder de pseudoniemen Harriet Chin, Propecia Lee en Lily B. Moor. De website van Senga Nengudi is https://www.sengasenga.com/ https://youtu.be/HeVwH6c-lvE

Na bijna veertig jaar heeft de wereldberoemde kunstenaar Donatello weer eens een eigen grote tentoonstelling. Het accent van de tentoonstelling in de Gemäldegalerie ligt op de invloed van zijn werk op de kunst van de Renaissance. Verder is er natuurlijk veel aandacht voor de veelzijdigheid en de vernieuwing van deze geliefde kunstenaar.

Donato di Niccolò di Betto Bardi - Donatello

De Florentijnse beeldhouwer Donatello (ca. 1386 - 1466) is één van de grote pioniers van de Italiaanse Renaissance. Hij was enorm geliefd om zijn beelden in marmer, brons en hout. Want sinds de oudheid had men geen beelden gezien met een waarheidsgetrouwe anatomie en individuele trekken. Daarom erkenden zelfs zijn tijdgenoten zijn talent. Bovendien wilden klanten uit heel Italië - waaronder Prato, Siena, Padua, Rome en Napels - zijn werken kopen. Donatello was een veelzijdige vernieuwer die onvermoeibaar experimenteerde met materialen en esthetische expressie. Daarnaast vervolmaakte hij de consequente toepassing van het centraal perspectief. Hierbij komen alle vluchtlijnen samen in één enkel verdwijnpunt op ooghoogte. Zoals bijvoorbeeld in dit reliëf de zogenaamde Pazzi Madonna. [caption id="attachment_3806" align="aligncenter" width="1024"] Waarschijnlijk uit Palazzo Pazzi in Florence. Nu Skulpturensammlung Berlijn. Public domain, via Wikimedia Commons[/caption] Verder heeft Donatello de herontdekking van terracotta op zijn naam staan. En natuurlijk zijn baanbrekende prestaties op het gebied van bas-reliëf. Tenslotte is hij ook nog eens meester in het weergeven van menselijke gevoelens in de voorstelling. De tentoonstelling is eerst te zien in Palazzo Strozzi en het Musei del Bargello, Florence (19 maart - 31 juli 2022). Daarna dus in Berlijn. Zorg dat je 'm niet mist. [caption id="attachment_4298" align="alignnone" width="2048"] Foto L. Klerken NLConnection[/caption]

Grote overzichtstentoonstelling over Reinhard Mucha op 2 locaties van de Kunstsammlung NRW: K20 en K21. Reinhard Mucha hoort bij een generatie kunstenaars die in het laatste kwart van de 20ste eeuw een nieuwe Europese, post-minimalistische beeldhouwkunst ontwikkelden. Hij heeft een kritische houding ten aanzien van kunst in musea en galeries. Sterker nog, in veel van zijn tentoonstellingen maakt hij tentoonstellen op zich tot thema.

Leven en werk

Reinhard Mucha is een echte Düsseldorfer. Geboren (1950) en getogen en nog steeds woonachtig. Hij studeerde aan de Kunstacademie van Düsseldorf bij Klaus Rinke. Zijn grotere kunstobjecten bestaan ​​uit appartementsinterieurs zoals houten meubelen of badkamerkeramiek. Naast alledaagse spullen gebruikt hij voorwerpen uit de tentoonstellingstechniek en de presentatie van kunst. Maar het zijn geen readymades zoals van Marcel Duchamp. Het zijn composities van verschillende onderdelen die de kunstenaar in elkaar zet. Het werk van Mucha heeft, volgens museum directrice Susanne Gaensheimer, grote betekenis gehad voor de ontwikkeling van de hedendaagse kunst. En dan met name de installatiekunst. https://youtu.be/R2bEnX37aLI

De tentoonstelling

"Der Mucha - Ein Anfangsversprechen" is de eerste grote overzichtstentoonstelling van de Düsseldorfse kunstenaar sinds 1987. De tentoonstellingstitel verwijst naar de restaurantgids DER MUCHA uit de jaren 80, die erg populair was in Oostenrijk. Ook de vormgeving van de tentoonstellingscatalogus is gebaseerd op deze restaurantgids. Op deze locatie, K20, zijn 3 grote installaties te zien met enkele kleinere werken. Met elkaar vormen deze werken één grote installatie. [caption id="attachment_4267" align="alignnone" width="1080"] Das Deutschlandgerät, meerdelige installatie. Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen, Düsseldorf. Aangekocht 2004, daarvoor collectie Ackermans © muchaArchiv / VG Bild-Kunst, Bonn 2022[/caption] In K21 is het centrale werk Das Deutschlandgerät. Reinhard Mucha ontwierp het oorspronkelijk voor het Duitse paviljoen op de 44ste Biënnale van Venetië in 1990. Sinds 2002 maakt het deel uit van de vaste opstelling. Op de tweede verdieping van K21 zijn in 12 zalen meer dan 60 zorgvuldig geselecteerde werken uit de afgelopen 40 jaar tentoongesteld.

Deze tentoonstelling in Düsseldorf laat de creatieve ontwikkeling van het kunstenaarsduo en echtpaar Christo en Jeanne-Claude zien vanaf het midden van de jaren 1950 tot nu. Christo Vladimirov Javacheff (1935–2020) en Jeanne-Claude Denat de Guillebon (1935–2009) zijn beide geboren op 13 juni 1935; Christo in Bulgarije en Jeanne-Claude in Marokko. Ze ontmoetten elkaar in de late 50-er jaren in Parijs waar ze ook getrouwd zijn. Aanvankelijk werkten ze onder Christo's naam maar later schreven ze hun installaties toe aan "Christo and Jeanne-Claude". Christo en Jeanne-Claude zijn natuurlijk wereldberoemd om hun grootschalige projecten waarbij ze monumenten, bezienswaardigheden en landschappelijke elementen inpakken in stof. Zoals bijvoorbeeld de Pont Neuf, de Berlijnse Reichstag en natuurlijk l'Arc de Triomphe die najaar 2021 te zien was. [caption id="attachment_3772" align="alignnone" width="991"] Christo en Jeanne-Claude voor de Wrapped Reichstag, Berlijn 1995, foto: Wolfgang Volz, © 2021 Christo and Jeanne-Claude Foundation[/caption]

Wat is er te zien?

De tentoonstelling draait vooral om de indrukwekkende verzameling van Ingrid en Thomas Jocheim. Uit de collectie zullen verschillende objecten, tekeningen, grafiek en foto's te zien zijn. Verder is er werk van onder meer Niki de Saint Phalle, Jean Dubuffet, Lucio Fontana en Yves Klein. Daardoor zien we met name het vroege werk van het stel in een bredere context geplaatst. Alle projecten die Christo en Jeanne-Claude hebben gerealiseerd sinds Wrapped Coast van 1968/69 zijn opgenomen in de tentoonstelling. Ook de studies en ontwerpen voor het nog niet geïmplementeerde Mastaba-project voor Abu Dhabi worden gepresenteerd. Dit laatste project zou de afmetingen van de piramide van Gizeh overtreffen en een monument zou worden voor hun creativiteit.

Heeft het een betekenis?

Tijdens een interview met de Sunday Times zei Christo: "We make beautiful things, unbelievably useless, totally unnecessary". En ook  Jeanne-Claude heeft zich nooit uitgelaten over het doel of de betekenis van hun projecten. Toch ontkom je niet aan het idee dat hun werken bedoeld zijn om ons te confronteren met onze relatie tot onze omgeving. Alleen al omdat het je dwingt op een andere manier naar een gebouw, monument of gebied te kijken. Maar Jeanne-Claudes typering is misschien wel het duidelijkst: "We want to create works of art of joy and beauty, which we will build because we believe it will be beautiful."

Met deze tentoonstelling toont het Städel Museum een interessante selectie vroege kopergravures van onder meer de Meester E.S. en Martin Schongauer. In de 15de eeuw ontstonden de eerste technieken voor het afdrukken van afbeeldingen. De houtsnede liep voorop, met de technisch complexere gravure op de hielen. De kopergravure kwam omstreeks 1430/40 uit het ambacht van de goudgravure voort. Deze techniek bood niet alleen een betere methode voor het reproduceren van religieuze en seculiere afbeeldingen. Maar ook bood de kopergravure nieuwe artistieke mogelijkheden.

Vroege meesters zoals Martin Schongauer

De anonieme Meester E.S. (actief 1440/50-1467) ontwikkelde een techniek die zou kunnen concurreren met de kwaliteit van de schilderkunst. Door afgewogen gebruik van licht en donker realiseerde de graveur een hoge mate van plasticiteit. Ook de techniek van minutieuze arceringen om vlakken in te kleuren draagt daaraan bij. Martin Schongauer (ca. 1445–1491) perfectioneerde dit proces. Schongauer is te plaatsen ná de Meester E.S. en net vóór Dürer. Het is mogelijk dat hij zijn opleiding heeft gehad in de werkplaats van de Meester E.S. Bovendien was zijn vader goudsmid waardoor hij al op jonge leeftijd met graveertechnieken heeft kennisgemaakt. Zijn rijpe en technisch volmaakte stijl waren een belangrijke inspiratiebron voor Albrecht Dürer.

Hernieuwde belangstelling in de 19de eeuw

Tijdens de Romantiek in de 19de eeuw raakten kunsthistorici betoverd door de schoonheid van vroege gravures. Een voorbeeld hiervan is Johann David Passavant, voormalig Städel conservator (aanstelling in 1840). In deze functie verwierf hij een belangwekkende verzameling prenten, het begin van een collectie van wereldformaat. Het Städel Museum presenteert een selectie van bijzonder fraaie en zeldzame werken uit deze collectie. Behalve de Meester E.S. en Martin Schongauer, zullen er tal van andere graveurs te zien zijn. Bijvoorbeeld de Meester van de Banderoles en de productieve Israhel van Meckenem. Enkele vroege gravures van Albrecht Dürer uit de laatste jaren van de 15de eeuw maken de presentatie compleet.

Deze tentoonstelling gaat over twee geliefden van Pablo Picasso: Fernande Olivier (1881-1966) en Françoise Gilot (*1921). Beiden hebben hun memoires geschreven over de jaren die ze samen met de kunstenaar doorbrachten. De vrouwen in het leven van Picasso zijn tot op de dag van vandaag onlosmakelijk verbonden met zijn werk. Met zo'n 70 schilderijen, sculpturen, werken op papier en keramiek geeft deze tentoonstelling daar een heel goed beeld van.

Fernande Olivier

Fernande Olivier is geboren als onwettige dochter onder de naam Amélie Lang. Ze trouwde vroeg, maar het huwelijk mislukte en ze ging in 1900 naar Parijs, waar ze als model werkte onder haar artiestennaam Fernande Olivier. In 1904 ontmoette ze Pablo Picasso voor het eerst en een jaar later trok ze bij hem in in de studio Bateau-Lavoir in Montmartre. Tot ze in 1912 uit elkaar gingen, schilderde Picasso Fernande in meer dan 60 werken, waaronder tal van belangrijke werken uit zijn kubistische periode. In de vooroorlogse jaren wijdde hij aan geen enkel ander individueel motief zo'n aandacht. [caption id="attachment_4347" align="aligncenter" width="405"] Françoise Gilot, Claude en Paloma aan het spelen, 1952, olieverf op hout, privécollectie (c) VG Bild-Kunst, Bonn 2022[/caption]

Françoise Gilot

Als 21-jarige studente en ambitieuze schilder ontmoette Françoise Gilot in mei 1943 Pablo Picasso in Parijs. Drie jaar later werd ze officieel zijn partner. Na de geboorte van hun zoon Claude in 1947 verhuisden ze naar Vallauris in Zuid-Frankrijk. Hun dochter Paloma werd geboren in 1949. In september 1953 beëindigde Gilot haar relatie met Picasso en verhuisde met de kinderen terug naar Parijs. Tijdens de "Période Françoise" ontdekte Picasso lithografie en keramiek als nieuwe artistieke expressiemiddelen. De werken van deze jaren worden thematisch gekenmerkt door enerzijds de weerspiegeling van oude picturale werelden en anderzijds de reflectie op de privé, familiale sfeer.De tentoonstelling toont acht schilderijen van Françoise Gilot zelf uit de jaren 1945 tot 1965.

Picasso Jubileum 2023

De bijzondere tentoonstelling in het Kunstmuseum Pablo Picasso maakt deel uit van het "Picasso Jubileum 2023", waarmee de 50ste sterfdag van Pablo Picasso internationaal wordt gevierd. Onder auspiciën van het Musée Picasso Paris stellen internationale musea en tentoonstellingslocaties een uniek programma van multidisciplinaire culturele evenementen samen. Op deze manier viert men op verschillende plakken de universele weerklank van Pablo Picasso's werk.

De volledige titel van deze tentoonstelling luidt Boodschappers van de Nacht. Expressieve avant-garde in Duitsland 1918-1968. De collectie Sorst. Het Kunstmuseum Pablo Picasso toont deze herfst meesterwerken van de Duitse avant-garde zoals Erich Heckel, Karl Schmidt-Rottluff, Ernst Barlach, Otto Dix, Käthe Kollwitz, Jeanne Mammen, Gerhard Marcks, HAP Grieshaber en Horst Janssen.

Existentiële angst

Er zijn meer dan 70 werken te zien, waaronder houtsneden, etsen, litho's en sculpturen. Het centrale thema is existentieel gevaar, verdriet, angst en hopeloosheid. De tentoonstelling laat zien hoe dit thema tot uiting kwam in het werk van de Duitse avant-garde van de 20ste eeuw. Van de Brücke-kunstenaars, via de vertegenwoordigers van de Nieuwe Zakelijkheid tot het naoorlogse modernisme. Angst, eenzaamheid, isolement, verdriet, angst, oorlog, vlucht en verdrijving, maar ook mystieke, extatische en visionaire ervaringen die vertellen over de donkere kant van de menselijke ziel vormen de thema's van de tentoonstelling. De werken leggen een verband tussen de verschrikkingen van de twee wereldoorlogen en de angst voor nucleaire dreigingen in de jaren zestig. De bruiklenen zijn afkomstig uit de Ernst-Joachim Sorst Collectie gevestigd in Hannover, het Käthe Kollwitz Museum in Keulen, het Horst-Janssen-Museum in Oldenburg en het Ernst Barlach Huis in Hamburg.

De Ernst-Joachim Sorst collectie

Ernst-Joachim Sorst (1931–2012) was een ondernemer en kunstverzamelaar in Hannover. Na zijn overlijden in november 2012 ging zijn verzameling in eerste instantie naar het Sprengel Museum in Hannover als permanente bruikleen. Vorig jaar was in het Ernst Barlach Haus in Hamburg een tentoonstelling met alle 60 werken uit deze zorgvuldig opgebouwde verzameling.

Fotografie en impressionisme kwamen allebei op in de tweede helft van de 19de eeuw. Tot de Eerste Wereldoorlog werd de relatie tussen fotografie en schilderkunst gekenmerkt door zowel concurrentie als wederzijdse beïnvloeding. De tentoonstelling Een nieuwe kunst: fotografie en impressionisme is een verkenning van de esthetische kruisbestuiving die destijds plaatsvond. Het werk van fotografen zoals Gustave Le Gray, Alfred Stieglitz en Heinrich Kühn laat de ontwikkeling van dit nieuwe medium zien. We volgen de fotografie vanaf de jaren 1850 tot rond 1900, toen het zich uiteindelijk vestigde als een autonome kunstvorm. De artistieke foto's worden afgewisseld met schilderijen uit de collectie van het museum, zoals van Claude Monet, Camille Pissarro, Auguste Renoir en Alfred Sisley.

Zelfde thema's, ander medium

In de tentoonstelling zien we in beide kunstvormen dezelfde onderwerpen en benadering. Talloze negentiende-eeuwse fotografen kozen dezelfde motieven als de schilders van het impressionisme. Bijvoorbeeld het bos van Fontainebleau, de kliffen van Étretat en de moderne metropool Parijs. Ook zij bestudeerden het veranderende lichtspel, de seizoenen en de weersomstandigheden. Vanaf het allereerste begin streefden fotografen artistieke ambities na door te experimenteren met aspecten van compositie en perspectief en verschillende druktechnieken. De tentoonstelling presenteert meer dan 130 werken van ongeveer 70 fotografen, zoals Gustave Le Gray, Louise Deglane, Alfred Stieglitz en Heinrich Kühn. Hun afbeeldingen tonen een verscheidenheid aan technische procedures. Belangrijke nationale en internationale bruikleengevers zijn het Münchner Stadtmuseum, het Fotoinstituut Bonartes in Wenen, het Musée d’Orsay en de Société Française de Photographie in Parijs.

Fotografie en impressionisme: kip en ei

Dat fotografie en impressionisme elkaar beïnvloed hebben, staat als een paal boven water. Allereerst bestaat de theorie dat de uitvinding van de fotografie schilders dwong om op een andere manier met hun onderwerpen om te gaan. Het vastleggen van de werkelijk was nu immers niet meer nodig omdat dat met fotografie veel makkelijker was geworden. De interesse voor licht en beweging bij de impressionistische schilders kan hierdoor zeker aangewakkerd zijn. Bovendien gebruikten verschillende schilders foto's als studiemateriaal. Sommigen namen zelfs eigenhandig de camera ter hand zoals Edgar Degas. Maar de fotografen leerden op hun beurt natuurlijk veel van de schilders. Bijvoorbeeld over compositie en het gebruik van licht en schaduw. Maar wie beïnvloedde precies wie? Ontdekt het zelf vanaf 2 oktober in het Von der Heydt-Museum in Wuppertal. Deze tentoonstelling was eer te zien in Museum Barberini Potsdam.

De tentoonstelling Surrealisme en magie: betoverende moderniteit in het Museum Barberini in Potsdam bij Berlijn zoomt in op de belangstelling voor magie en mythe binnen deze kunststroming. In oktober 1924 publiceerde André Breton het "Manifeste du Surréalisme". Hiermee startte deze Franse schrijver een literaire en artistieke beweging die al snel de leidende internationale avant-garde werd. Het surrealisme kwam vooral voort uit de gruwelen van de Eerste Wereldoorlog en de ideeën van Sigmund Freud. Daardoor staat de bewustzijnstoestand van de droom centraal. Bovendien is de wereld van magie en mythen voor veel kunstenaars een bron van inspiratie. In hun werken putten ze vaak uit occulte symboliek en cultiveerden ze het traditionele beeld van de persona van de kunstenaar als een tovenaar, ziener en alchemist.

Van De Chirico tot Leonora Carrington

Chronologisch variëren van werken van het 'metafysische schilderij' van Giorgio de Chirico (ca. 1915) , via Max Ernsts iconische schilderij Aankleding van de bruid (1940), tot de occulte beelden die ten grondslag lagen aan de late werken van Leonora Carrington en Remedios Varo. De vele internationale bruiklenen maken deze tentoonstelling extra bijzonder. In totaal zijn namelijk 90 werken van 20 verschillende kunstenaars te zien waarvan bijna de helft in bruikleen. Onder de bruikleengevers zijn bijvoorbeeld het Centre Pompidou, MOMA, Metropolitan Museum of Art en Museo nacional Thyssen-Bornemisza in Madrid. Deze tentoonstelling is gemaakt in samenwerking met het Peggy Guggenheim museum in Venetië (6 april - 26 sept. 2022). #SurrealismusBarberini

Ter gelegenheid van de 900ste verjaardag van keizer Friedrich I. Barbarossa (december 1122 – 10 juni 1190) toont het LWL Museum voor Kunst en Cultuur een ​​speciale tentoonstelling. Barbarossa speelde een belangrijke rol in het van Europa in de 12e eeuw.

Keizer Barbarossa

Friedrich I was zoon van Frederik II van Zwaben bijgenaamd Frederik de Eenogige, een Zuid-Duitse hertog. Hij groeide op in de hertogelijke burcht in wat tegenwoordig het stadje Hagenau is. In 1152 werd hij door zijn voorganger en oom, Koenraad III, aangewezen als koning van Duitsland. En in 1155 kroont Paus Adrianus IV (de enige Engelse paus ooit) hem tot keizer van het Heilige Roomse Rijk. Zijn bijnaam Barbarossa - Roodbaard - kreeg hij in Italië waar hij maar liefst 6 keer ten strijde trok tegen een andere mogendheid. Lees meer over keizer Barbarossa's leven op Wikipedia.

De tentoonstelling

De tentoonstelling brengt het veelzijdige en soms tegenstrijdige karakter van keizer Barbarossa in beeld. We zien een wereldse prins die streeft naar evenwicht en vrede onder zijn gelijken en een diepgelovige christen die door donaties van kunst aan de kerk zijn zielenheil hoopt veilig te stellen. Maar ook een strijdlustige en wrede ridder die zijn rol als beschermer van de kerk en als machtig beschermheer van kunst en cultuur moet waarmaken. Door de ogen van de keizer werpt de tentoonstelling verder een blik op een in veel opzichten spannend tijdperk. De tentoonstelling brengt in vijf hoofdstukken zo'n 150 topstukken samen, waaronder manuscripten, reliekhouders en ivoorsnijwerk uit Parijs, Londen en Kopenhagen.

De tentoonstelling is verdeeld over twee locaties

De erfenis van Cappenberg Kasteel Cappenberg (ca. 50 km ten zuiden van Münster), 14 september 2022 – 5 februari 2023 De kunst van van een heerschappij LWL Museum voor Kunst en Cultuur, 28 oktober 2022 – 5 februari 2023

De wereldberoemde schilder Piet Mondriaan (1872-1944) staat bekend om zijn scherpe, geometrische composities in zwart-wit met primaire kleurvelden in rood, blauw of geel. Toch is het niet algemeen bekend dat de Nederlander er in zijn vroege jaren als kunstenaar voor koos landschappen en andere figuratieve motieven te schilderen en deze vaak in scène te zetten met een verrassend kleurenpalet. De Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen schetst Mondriaans artistieke pad van zijn vroege inspanningen in de schilderkunst tot zijn volledig abstracte werken en traceert de verbanden tussen de verschillende groepen schilderijen.

Op zoek naar de essentie

Sinds het begin van zijn artistieke carrière was Mondriaan bezig met het zoeken naar een beeldtaal die het universele, de diepste essentie van al het bestaande zou uitdrukken. Voor Mondriaan was het zichtbaar maken van deze onzichtbare, spirituele dimensie mogelijk door de perfecte balans van alle picturale elementen, die hij uiteindelijk begin jaren twintig bereikte met zijn neoplastische werken en zich tot 1943 bleef ontwikkelen. https://youtu.be/VMGuKx74P8o

Nadruk op het vroege werk

De tentoonstelling, die vooral aan de vroege schilderijen is gewijd, laat zien hoe Mondriaans ontwikkeling stap voor stap vorderde en gaandeweg het doel naderde om het absolute weer te geven. Het begin van deze artistieke 'evolutie' is bijzonder goed te bestuderen aan de hand van landschapsmotieven. Met behulp van windmolens, vuurtorens, duinen en boerderijen ontwikkelde de kunstenaar zijn vormentaal, waarin hij zich concentreerde op de compositie van vlakken, verticale en horizontale lijnen en hun ritmes. Zowel de naturalistische als de laat-abstracte werken zijn het gevolg van een intuïtief geleide benadering en geenszins het resultaat van wiskundige rationaliteit. De tentoonstelling kwam tot stand in samenwerking met het Kunstmuseum Den Haag.

Het hoogtepunt van 2022 is de tentoonstelling CHAGALL. WORLD IN TURMOIL (4 november 2022 – 19 februari 2023), waarin een tot nu toe weinig bekende kant van Marc Chagall centraal staat. In zijn werk uit de jaren dertig en veertig verandert het kleurrijke palet naar een donkerder en somberder kleurkeuze. Aan de hand van ruim 100 indrukwekkende werken toont de tentoonstelling de zoektocht van de joodse kunstenaar naar een beeldtaal in het licht van verdrijving en vervolging. Naast schilderijen zijn ook werken op papier, foto's en documenten tentoongesteld.

Marc Chagall op de vlucht

Het leven en werk van de joodse schilder werden sterk beïnvloed door het kunstbeleid van de nationaalsocialisten en de Holocaust. In het begin van de jaren dertig weerspiegelden Chagalls werken het steeds agressievere antisemitisme in Europa. En uiteindelijk emigreerde hij in 1941 naar de Verenigde Staten. In deze jaren raken zijn kunstwerken centrale thema's als identiteit, vaderland en ballingschap. [caption id="attachment_4207" align="alignnone" width="1080"] Marc Chagall, de gevallen engel, 1923-33-47, olieverf op doek, 147,5 x 188,5 cm, Kunstmuseum Basel, privécollectie © VG Bild-Kunst, Bonn 2021, foto: Martin P. Bühler[/caption]

Nieuwe en oude thema's

De tentoonstelling presenteert belangrijke werken uit de jaren dertig, waarin Chagall zich steeds meer richtte op de joodse wereld. Te zien zijn talrijke zelfportretten en zijn oriëntatie op allegorische en Bijbelse thema's. Bovendien de belangrijke ontwerpen in ballingschap voor de balletten "Aleko" (1942) en " De Vuurvogel" (1945). De tentoonstelling gaat ook in op de terugkerende preoccupatie van de kunstenaar met zijn geboorteplaats Vitebsk, en belangrijke werken zoals De gevallen engel (1923/1933/1947). Hiermee biedt de Schirn Kunsthalle een interessante kijk op het oeuvre van een van de belangrijkste kunstenaars van de twintigste eeuw bieden. Een tentoonstelling van de Schirn Kunsthalle Frankfurt is een samenwerking met Henie Onstad Kunstsenter in Oslo.

De tentoonstelling Boris Lurie & Wolf Vostell. Art after the Shoah – An Art of Survival brengt voor het eerst het werk van deze uitgesproken kunstenaars samen. Beiden stellen vanaf eind 50-er jaren de Shoah (het Hebreeuwse equivalent van de Holocaust) op een radicale wijze centraal in hun werk. Velen gingen dit gruwelijke onderwerp uit de weg. Maar zij confronteerden juist het publiek met de meest gruwelijke beelden van oorlogsmisdaden. Door deze beelden te mixen met eigentijdse reclame-uitingen is hun werk tegelijkertijd een aanklacht tegen de na-oorlogse consumptiemaatschappij en het maatschappelijke doodzwijgen van het verleden.

Geestverwantschap

Boris Lurie is in 1924 geboren in Leningrad (St. Petersburg) maar groeide op in Riga, Letland. Tijdens WOII werd een deel van zijn familie vermoord door de Nazi's. En zijn vader en hij kwamen terecht in werk- en concentratiekampen. Na de bevrijding verhuisde hij naar New York en begon kunst te maken. Lurie's werk getuigt van afkeer van een mensheid die bewees in staat te zijn miljoenen te vermoorden. Met zijn confronterend oeuvre beschuldigt hij de samenleving ervan geen rekenschap af te willen leggen over deze misdaden. Wolf Vostell, geboren in Leverkusen in 1932, vluchtte in de oorlog met zijn familie naar Tsjechië. Als ze na het einde van de oorlog terugkeren naar Duitsland, start hij met het maken van kunst. Zijn werk is zeer politiek. Niet alleen WOII maar ook de oorlogen in Korea en Vietnam spelen een belangrijke rol in zijn werk. [caption id="attachment_3970" align="aligncenter" width="487"] Wolf Vostell: „Mad Special & 2 TV“, 1962, collage op doek, 190,2 x 145 cm, schenking van Sammlung Ludwig, Aachen, Ludwig Museum Koblenz, Inv. Nr. LM 1992/61. © Ludwig Museum Koblenz, VG Bild-Kunst Bonn 2022[/caption] Beide kunstenaars hadden niet alleen een gemeenschappelijk thema, maar namen in de loop van de jaren vijftig onafhankelijk van elkaar hun toevlucht tot de collage- en montagetechnieken van de vroege avant-garde. Vostell wordt beschouwd als één van de early adopters van video- en installatiekunst en als pionier van Happenings en Fluxus. Lurie was voorstander van sociaal en politiek geëngageerde kunst en zette zich sterk af tegen de kunsthandel. Hoewel hij leefde als een arme kunstenaar, vergaarde hij een vermogen met zogenaamde penny stocks en onroerend goed. In 2009 stichtte hij daarmee de Boris Lurie Art Foundation. Deze tentoonstelling over Boris Lurie & Wolf Vostell is, behalve in het Ludwig Museum, tot 22 mei ook te zien in Kunstmuseum Den Haag onder de titel Kunst na Auschwitz en van juli tm oktober in Kunsthaus Dahlem in Berlijn.

Verkeerd begrepen, genegeerd, vergeten - in een grootschalige tentoonstelling in de winter van 2022/23 herontdekt het Städel Museum de voormalige sterschilder van de Italiaanse barok: Guido Reni (1575-1642). Veracht in de negentiende eeuw vanwege de esthetische voorkeuren van die tijd. En later verbannen naar de zijlijn door de eenzijdige concentratie op zijn rivaal Caravaggio. Maar in zijn eigen tijd was Guido Reni één van Europa's meest succesvolle schilders. Hij was enorm gewild bij prominente beschermheren als de Borghese paus Paulus V, de hertog van Mantua en de koningin van Engeland.

Nieuw onderzoek

Recent onderzoek biedt nieuwe inzichten in zijn artistieke activiteiten in Bologna en Rome. Maar ook in zijn dubbelzinnige persoonlijkheid. Guido Reni was zowel diep religieus als bijgelovig, en zowel enorm succesvol als hopeloos gokverslaafd. Of zijn onderwerp nu de christelijke hemel of de wereld van de klassieke mythologie was, Guido Reni was ongeëvenaard in zijn vermogen om de schoonheid van het goddelijke in de schilderkunst te vertalen. In samenwerking met het Museo Nacional del Prado in Madrid brengt het Städel Museum zijn fascinerende schilderijen, tekeningen en etsen samen in een tentoonstelling. Te zien zijn bruiklenen uit bekende collecties zoals de Pinacoteca Nazionale in Bologna, de Uffizi in Florence, het J. Paul Getty Museum en het LACMA in Los Angeles. Bovendien presenteert de tentoonstelling verschillende recent ontdekte werken van Reni.

Populariteit gemeten

Volgens de data-vergelijkingswebsite pantheon.world is de populariteit van Guido Reni iets afgenomen sinds vorig jaar. Onder de schilders op Wikipedia staat hij nu op plaats 104 - was 100. Daarmee staat hij boven Franz Marc en onder Simone Martini. Wie weet zorgt deze tentoonstelling voor een populariteitsboost.

Naast Pablo Picasso en Andy Warhol is Max Ernst één van de meest gefotografeerde kunstenaars van de 20e eeuw. Hij is afgebeeld in verschillende levenssituaties en contexten. Persoonlijke kiekjes, klassieke portretfoto's en geënsceneerde composities met bevriende kunstenaars vertellen over zijn veelzijdige persoonlijkheid en glansrijke artistiek leven. De ongeveer 150 geselecteerde foto's zijn op verschillende tijdstippen en gelegenheden genomen. Daardoor geven zij een fotografisch beeld van zijn leven. Een leven met het stempel van twee wereldoorlogen en andere historische gebeurtenissen. Ook komen de verandering van locatie en zijn deelname in de groep van dadaïsten en surrealisten in beeld: eerst in het Rijnland, daarna in Parijs, later in ballingschap in de VS en tenslotte terug in Europa.

Een bijzondere collectie

De tentoonstelling over het beeld van Ernst in het medium fotografie toont het omvangrijke collectiebezit van het Max Ernst Museum met foto's van o.a. Berenice Abbott, Henri Cartier-Bresson, Robert Lebeck, Lee Miller, Irving Penn en Man Ray. Bovendien is voor het eerst het materiaal te zien dat is geschonken door de kunstenaar Dorothea Tanning, de vierde vrouw van Max Ernst.

Niki de Saint Phalle (1930 - 2002) is één van de bekendste kunstenaars van haar generatie. Deze visionaire buitenstaander ontwikkelde een onmiskenbare vormentaal en creëerde een werk dat even onconventioneel als veelzijdig was. De Nana's, haar kleurrijke vrouwenfiguren, vestigden haar internationale succes en zijn nog steeds haar handelsmerk. Maar het artistieke spectrum van de autodidact is veel breder. En haar werk is subversiever en maatschappijkritischer dan de meeste mensen denken.

Pittige jeugdervaringen

Niki de Saint Phalle verwierf wereldwijde bekendheid met haar Nana's, die een voorbeeld zijn van de schijnbaar zorgeloze opgewektheid die typisch wordt geassocieerd met de kunstenaar. Toch is er veel meer voor haar dan dat. Als elfjarig meisje raakte ze getraumatiseerd nadat ze was misbruikt door haar vader. Haar moeder sloeg de kinderen en Niki sprak als volwassene over deze tijd als l'enfèr (de hel). Bovendien maakte haar opstandige karakter het leven bepaald niet makkelijker maar uiteindelijk ontpopte ze zich tot feminist, activist en self-made kunstenaar. In al haar werk, niet in de laatste plaats in haar Nana's, speelt maatschappijkritiek een grote rol. [caption id="attachment_4215" align="alignnone" width="1080"] Niki de Saint Phalle - Nana fontijn in de Tarot Tuin in Toscane - via Pixabay[/caption]

Een overzichtstentoonstelling

Dit overzicht van ca. 100 werken tonen het uitzonderlijke oeuvre van Niki de Saint Phalle. Niet alleen de bekende Nana's, de Tarot Garden en grote, late sculpturen maar ook haar vroege assemblages, haar legendarische 'Shooting Paintings' en grafische werken. Deze tentoonstelling is vanaf september 2022 tot begin januari ook te zien in het Kunsthaus Zürich.

Op 13 november 1872 schilderde Claude Monet vanuit het raam van zijn hotel in Le Havre, een uitzicht op de haven door de mist. Tentoongesteld onder de titel Impression, soleil levant (1872, Parijs, Musée Marmottan Monet), inspireerde het werk de criticus Louis Leroy om het impressionistisch te noemen en gaf het zijn naam aan de schildersgroep met Monet en zijn vrienden. 150 jaar later is dit schilderij het vertrekpunt voor deze tentoonstelling waarin de iconografie van de zon centraal staat. De tentoonstelling brengt een tachtigtal werken samen: sculpturen, schilderijen, manuscripten, prenten en boeken - van de oudheid tot heden, inclusief schilderijen van Peter Paul Rubens, J.M.W. Turner, Caspar David Friedrich en Sonja Delaunay. De meer dan dertig sposoren zijn onder meer de Staatliche Kunstsammlungen in Dresden, het Museo Nacional Thyssen-Bornemisza in Madrid, de Bayerische Staatsgemaldesammlungen in München, de Musee du Louvre in Parijs, de National Gallery of Art in Washington, DC, en de Albertina in Wenen.

Een eerbetoon aan Monet's "Impression, soleil levant"

Deze tentoonstelling over de iconografie van de zon in de beeldende kunst is eerst te zien in het Musée Marmottan in Parijs van 21 september 2022 tot 29 januari 2023. Net als het Museum Barberini bezit het museum een indrukwekkende collectie impressionistische schilderijen. De zon, en het licht in het algemeen, was natuurlijk een belangrijk element in de kunst van de impressionisten. Maar deze tentoonstelling laat zien dat de adoratie van de zon als "ster van de kunsten" terug gaat tot de oudheid.

Hugo van der Goes (ca. 1440-1482) was de belangrijkste Vlaamse kunstenaar uit de tweede helft van de 15e eeuw. Actief in Gent en Brussel behoorde hij tot de nieuwe generatie Vlaamse Primitieven die de pioniers Jan van Eyck en Rogier van der Weyden opvolgde. Zijn werken werden zeer bewonderd door tijdgenoten en vele malen gekopieerd tot in de 17e eeuw. Zelfs Albrecht Dürer noemde hem, zoals heel weinig andere kunstenaars, een 'grote meester'. De Gemäldegalerie presenteert in 2022 deze speciale tentoonstelling over Hugo van der Goes.

Monumentale altaarstukken

Bijna alle belangrijke Nederlandse en Vlaamse schilders van de 15e en 16e eeuw hebben de afgelopen decennia hun eigen tentoonstelling gehad maar Hugo van der Goes niet. Dit is waarschijnlijk te wijten aan de zeldzaamheid van zijn werken en het vaak grote formaat. Twee van deze enorme werken bevinden zich in de Gemäldegalerie. Daarom leent deze collectie zich als geen ander voor een monografische tentoonstelling. De twee monumentale Berlijnse altaarstukken, het Monforteretabel (rond 1470) en de Geboorte van Christus (rond 1480), staan ​​centraal in de presentatie. Beide werken zijn in de afgelopen twaalf jaar uitgebreid gerestaureerd.

Voor het eerst samen

Verder zijn tal van belangrijke bruiklenen uit Europese en Amerikaanse collecties te zien. Behalve schilderijen zullen ook een aantal tekeningen tentoongesteld worden. Dit is een unieke kans is om de veel van het werk van de meester te vergelijken.

Verloren werken

Verloren originele composities van de meester zijn soms nog uit kopieën bekend. Dit geldt bijvoorbeeld voor de verloren vleugels van het Berlijnse Monforteretabel of de vaak herhaalde afbeeldingen van een Aanbidding der Wijzen en een Bewening van Christus, waarvan meer dan 100 exemplaren bewaard zijn gebleven.

Van der Goes' navolgers

Een laatste deel van de tentoonstelling is gewijd aan de directe opvolging van de schilder. Het presenteert een aantal opmerkelijke werken die duidelijk zijn beïnvloed door de stijl van Hugo van der Goes. Hugo van der Goes was een van de belangrijkste Europese kunstenaars van de vroegmoderne tijd. De tentoonstelling zal veel van zijn werken voor het eerst samenbrengen en zo een indrukwekkende kijkervaring worden.