Picasso en fotograaf André Villers – fotografie en mythologie

Het kunstenaarsboek Diurnes is het hoogtepunt van de samenwerking tussen Pablo Picasso en de fotograaf André Villers. 30 collotypes (lichtdrukken) van dit boek zijn te zien op de tentoonstelling “Picasso – Fotografie en Mythologie”.

Uiteindelijk is er alleen Matisse. Dit zei Pablo Picasso toen zijn vriend en muze Henri Matisse, de reus van de 20e-eeuwse Franse schilderkunst, stierf in 1954. Als eerbetoon aan Matisses laatste werken, de grote cut-outs en kleurencollages, vermaakte Picasso op een middag zijn kleinkinderen met papieren maskers en dierengezichten. Jaren later zouden ze de basis vormen van Picasso’s enige onderneming in de wereld van fotografie: de weinig bekende Diurnes-suite.

Picasso en André Villers

Sinds de 40-er jaren documenteerde Picasso het werk in zijn atelier en de stillevens waaruit hij zijn composities tekende en schilderde. Maar pas in 1962 zou fotografie echt zijn intrede doen in Picasso’s oeuvre. Samen met André Villers begon hij te experimenteren met het fotografische medium. Villers had tot dan toe naam gemaakt als portrettist van de grote kunstenaars van de 20e eeuw zoals Miró, Léger, Dalí en Chagall. Ze ontmoetten elkaar in 1953 toen hij Picasso bezocht om hem te fotograferen. In de loop der jaren ontwikkelden de twee een hechte werkrelatie. Een bekend verhaal is dat Picasso Villers zijn eerste Rolleiflex-camera schonk terwijl het paar speelde met negatieven en de effecten van fotografische belichting.

Het kunstenaarsboek Diurnes

De Diurnes-afbeeldingen zijn geïnspireerd op de natuurlijke schoonheid van het Provençaalse landschap. Verder zijn ze ontstaan uit experimenten met het fotogram. Dit zijn afbeeldingen die zonder camera zijn gemaakt door objecten op het oppervlak van lichtgevoelig materiaal, zoals bromidepapier, te plaatsen en aan licht bloot te stellen. Picasso’s papieren cut-outs van ondeugende faunen, geiten, vormen en gezichten onthullen afbeeldingen van het omliggende platteland. Hierbij diende de foto om de mythologische portretten van textuur te voorzien.

Diurnes vertegenwoordigt het hoogtepunt van deze gezamenlijke fotografische experimenten. De 30 collotypes van het kunstenaarsboek zijn gecombineerd met werken uit de eigen collecties van het Kunstmuseum Pablo Picasso die in de context van die tijd zijn gemaakt.

De titel Diurnes – ‘dagactief of gedurende de dag’, van het Latijnse diurnus – verwees naar de dagelijkse lichtbron die de fotograaf in staat stelt zijn beelden te ontwikkelen en voor de schilder zijn landschappen verlicht. Dus een samenwerking tussen de kunstenaar en de natuurlijke wereld.

Op Catawiki is een tijdje geleden een exemplaar van dit kunstenaarsboek verkocht voor iets meer dan €1000.