In de tentoonstelling Aus der Zeit gerissen | Joseph Beuys: Aktionen staat niet het werk van Joseph Beuys centraal maar het vastleggen van de kunstenaar, zijn performances en zijn werk. De fotografe, Ute Klophaus (1940-2010), zou je de “hoffotograaf” van Beuys kunnen noemen. In 1965 liep ze hem tegen het lijf en is hem 20 jaar lang, tot aan Beuys’ dood, met haar camera gevolgd.
Ute Klophaus, Selbstporträt Fotografie: Ute Klophaus – Courtesy Sammlung Lothar Schirmer © Nachlass Ute Klophaus
De foto’s van Klophaus hebben misschien wel meer bijgedragen aan de beroemdheid van Beuys dan wordt erkend want wat zou er anders zijn overgebleven van zijn spraakmakende performances? Of van de Fluxus beweging in het algemeen? De belangrijkste erfenis die we van haar hebben, is het boek 24 Stunden. Dit lijvige boek documenteert de legendarische 24-uur durende performance die plaatsvond in de Galerie Parnass, Wuppertal, Duitsland, op 5 juni 1965.
24 Stunden performance
De eigenaar van de galerie, Rolf Jährling, maakte voor de gelegenheid van zijn huis een performance ruimte en nodigde kunstenaars uit die ieder in een aparte ruimte een performance deden. Beuys bijvoorbeeld, herhaalde tien keer dezelfde performance. Hij zat, lag of stond op een sinaasappelkist, die bedekt was met een wit doek, met afwisselend een schop, een dode haas en een camera in zijn handen. Naast Beuys namen deel: Bazon Brock, Nam June Paik, Eckart Rahn, Tomas Schmit, Wolf Vostell en Charlotte Moorman. Charlotte Moorman, een Amerikaanse celliste, was de enige vrouwelijke deelnemer en trad op samen met Nam June Paik waarmee ze vaak samenwerkte.
De tentoonstelling
Deze tentoonstelling in het Von der Heydt-Museum borduurt voort op de 24 Stunden performance. De titel verwijst naar de manier waarop Ute Klophaus de negatieven en de foto’s bewerkte. Haar afdrukken, aan één kant gescheurd, vertonen vlekken en krassen die sporen van vergankelijkheid zouden moeten uitdrukken. Ze stelde dat op die manier door haar kijken “Aktionen” ontstaan waardoor de foto’s zelf een actief karakter krijgen. De foto’s op de tentoonstelling komen uit de privécollectie Lothar Schirmer uit München. De tentoonstelling maakt deel uit van het project Beuys 2021 – 100 jaar Joseph Beuys.
Ute Klophaus
Ute Klophaus behoort, naast Bernd und Hilla Becher, tot de beroemdste fotografen van de hedendaagse Duitse kunst. Bovendien geldt ze als belangrijke verslaggever en ooggetuige van de na-oorlogse kunstscene in Duitsland. De foto’s van Ute Klophaus zijn bijzonder omdat ze meer laten zien dan een objectieve waarneming. Ze was in staat om de verborgen, ongrijpbare aspecten vast te leggen die hebben bijgedragen aan de vormgeving van Beuys’ wereld.
Nog even over het boek 24 Stunden
Het boek bestaat naast tekstbijdrages ook uit (vaak uitvouwbare) foto’s van de happening door galeriehouder Rolf Jährling en Ute Klophaus. Daarom werden zij door de deelnemende kunstenaars ook als ‘Aktionsteilnehmer’ beschouwd. Het design van het boek is van Wolf Vostell. Vostell’s bijdrage beslaat ongeveer de helft van het boek en bestaat uit een tekst en een zakje meel. Hiervoor zijn de blanco pagina’s uitgeknipt om een uitsparing voor het zakje te maken. Dus van de 592 pagina’s wordt ongeveer de helft hier in beslag genomen. 24 Stunden staat in verschillende (wetenschappelijke) bibliotheken en je komt het ook nog weleens op een veiling tegen.
Adres en route
Openingstijden
| maandag | gesloten |
| dinsdag | 11:00 – 18:00 |
| woensdag | 11:00 – 18:00 |
| donderdag | 11:00 – 20:00 |
| vrijdag | 11:00 – 18:00 |
| zaterdag | 11:00 – 18:00 |
| zondag | 11:00 – 18:00 |
Entreeprijs
Regulier tarief € 12,- / met korting* € 10,- / gezinskaart** € 24,- / kinderen tot 6 jaar gratis / van 6 – 17 jaar € 2,-
** 2 Volwassenen, 1 - 4 kinderen tot 17 jaar
Wijzigingen onder voorbehoud: kijk op de website van het Von der Heydt-Museum voor de meest actuele informatie over openingstijden en/of entreeprijzen.
Aanbevolen literatuur
Over Beuys is enorm veel geschreven, vooral in het Duits. Hieronder twee suggesties maar kijk vooral ook zelf op libris.com
- Kunst = Leven = Kunst, van Beuys tot Boeddhisme (NL) – via Libris
- Beuys – die Biografie (deel 2) (DE) – via Libris, hét standaard werk over Joseph Beuys in 4 delen. Ook verkrijgbaar via bol.com
Vervoer en verblijf
Reizen naar Wuppertal
Zin gekregen om naar Wuppertal te gaan? Kijk voor hotels op booking.com. Voor treinreizen naar Wuppertal ben je bij NS International aan het juiste adres.
Van Maastricht is het maar 135 km naar Wuppertal. Voor Amsterdam komt daar iets meer dan 100 km bij.
- Als je het goed uitzoekt, trein je al voor €30 in minder dan 3 uur en slechts 1 keer overstappen naar Wuppertal Hauptbahnhof Je zit het grootste stuk supercomfortabel in de ICE met een stopcontact voor je laptop en uitgebreide catering aan boord. Kijk bij NS International voor de volledige dienstregeling en het boeken van je tickets.
- Maar je kunt natuurlijk ook kiezen voor de auto. Denk dan wel aan de milieusticker. Op www.milieustickervoorduitsland.nl lees je alles wat je moet weten over de milieusticker en Umweltzone Wuppertal. Bovendien kun je daar ook een milieusticker bestellen.
Overnachten in Vienna House Easy Wuppertal
Het hotel Vienna House Easy Wuppertal ligt ongeveer 500 meter van het museum en andere attracties in het centrum. De Vienna House hotels zijn lekker trendy ingericht, hebben een fantastisch ontbijtbuffet en zijn niet duur. Gasten beoordelen het hotel een 8,7 en de locatie zelfs een dikke 9. Een echte aanrader dus.