Vier eeuwen Japanse export lakkunst

De tentoonstelling Overbrugging van Oost naar West – Vier eeuwen  Japanse export lakkunst, die vanaf 10 april 2016 in het Museum für Lackkunst in Münster te zien is, is gewijd aan objecten die in Japan speciaal voor de Europese markt zijn vervaardigd. Deze objecten onderscheiden zich door een eigen stijlontwikkeling in vergelijking met lak objecten voor binnenlandse afnemers. Met hun karakteristieke vormgeving en decors kunnen ze worden beschouwd als een verbindende schakel tussen de cultuur van Oost-Azië en die van Europa. De vormen en functies van de objecten zijn aangepast aan Europese behoeften; de vormgeving sluit aan bij modellen van de Europese opdrachtgevers.

In de collectie van het Museum für Lackkunst bevindt zich een groot aantal van zulke objecten, daterend van de late 16de tot en met de late 19de eeuw. Deze deelcollectie wordt in de tentoonstelling voor het eerst als samenhangend geheel gepresenteerd en in de catalogus volledig gedocumenteerd. De eigen objecten worden aangevuld met bruiklenen uit openbare en privécollecties in Duitsland, onder andere uit de Hessische Hausstiftung, het Stadtmuseum Ulm en de Staatliche Kunstsammlungen Dresden. Alles bij elkaar bestaat de tentoonstelling uit 60 objecten.

Door de grote tijdspanne waaruit de objecten uit de eigen collectie afkomstig zijn, ontstaat een overzicht van drie eeuwen, dat in gecomprimeerde vorm de stilistische ontwikkeling van de voor de export bestemde lakkunst laat zien. Die werd vervaardigd in gespecialiseerde ateliers in Kyoto en Nagasaki, waarbij de kunstenaars zelf overigens anoniem bleven.

Eén van de tentoongestelde objecten kon pas onlangs door het museum worden aangekocht. Het betreft een onderdeel van een Japans lakkabinet – in dit geval de bovenzijde. Ongetwijfeld was dit een onderdeel van een object uit de hoogste kwaliteitscategorie. In het 18de-eeuwse Frankrijk was het gangbaar om panelen van Japanse lakmeubels te verwijderen en ze vervolgens op Franse lakmeubels te bevestigen. Waar de panelen waren losgemaakt, werden kostbare bronzen aangebracht.