Die Brücke en Blaue Reiter

De kunstenaarsgroepen Die Brücke en Blaue Reiter zijn synoniem voor het expressionisme in Duitsland. En daarmee hebben deze kunstenaars een cruciale bijdrage geleverd aan de “Klassieke Modernen” in Duitsland tussen 1905 en 1914. Deze tentoonstelling in het Von der Heydt-Museum is bedoeld om met een frisse blik de betekenis van deze iconische groepen én hun samenwerking te onderzoeken.

Je gaat schilderijen en werk op papier zien van grote namen uit de kunstgeschiedenis die in de Brücke en Blaue Reiter een centrale rol hebben gespeeld. Van de Brücke zijn dat: Ernst Ludwig Kirchner, Karl Schmidt-Rottluff, Erich Heckel, Max Pechstein, Emil Nolde en Otto Mueller. Van de Blaue Reiter zijn dat natuurlijk de oprichters Wassily Kandinsky, Franz Marc, August Macke en Alexej von Jawlensky. Maar ook is er werk te zien van Gabriele Münter, Marianne von Werefkin en Paul Klee.

Brücke en Blaue Reiter in een notendop

Die Brücke (1905-1913) was een kunstenaarsgroep opgericht door studenten aan de Technische Hochschule te Dresden. Zij waren ontevreden met de bestaande academische opvattingen over kunst. Daarom gingen ze op zoek naar nieuwe manieren om zich artistiek uit te drukken. Daarom keken zij naar andere avant-garde bewegingen maar zochten ook inspiratie bij traditionele ambachten zoals houtsnedes.

Jahresmappe, houtsnede door Otto Müller uit 1912 – Wikimedia commons

In 1911 werd de kunstenaarsgroep der Blaue Reiter opgericht. Net als de leden van de Brücke verzetten deze kunstenaars zich tegen de bestaande regels in de kunst maar zij gingen nog een stap verder. Ze verwierpen iedere vorm van regels want die waren in strijd met de ware kunst. Het hoogste doel was uitdrukking te geven aan emotie. Bij Kandinsky leidde dat uiteindelijk tot volledig abstracte voorstellingen.

Cover van het tijdschrift Der Blaue Reiter (1912) waarin de leden van de groep en geestverwanten hun ideeën over kunst vastlegden. Op de cover een werk van Wassily Kandinsky. Foto: Wikimedia commons

Een logische samenwerking

De tentoonstelling Brücke en Blaue Reiter is een samenwerkingsproject van het Von der Heydt-Museum, het Buchheim Museum der Phantasie in Bernried am Starnberger See en de Kunstsammlungen Chemnitz.

Deze drie musea beschikken elk over een omvangrijke collectie die voor het eerst samenkomen in deze tentoonstelling. Daardoor zijn de betrokken conservatoren tot interessante nieuwe inzichten gekomen. Verder is de tentoonstelling aangevuld met nationale en internationale bruiklenen zodat een compleet overzicht van deze kunststromingen is ontstaan.